Παρόμοιες ασκήσεις προγραμματισμένης πορείαςΥπέρ των νέων συνηγορία
Ποιον ορίζοντα βλέπουν, λοιπόν, μπροστά τους οι νέοι; Στις κοινωνίες του όψιμου καπιταλισμού -και στην ελληνική με τις ιδιαιτερότητές της- καταστρέφεται ό,τι κατέκτησε ο άνθρωπος με αγώνες στην πορεία της Ιστορίας. Αν δεχτούμε τον ορισμό του Μαρξ, ότι η ουσία του ανθρώπου καθορίζεται από το σύνολο των κοινωνικών του σχέσεων, τότε καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι σε μια κοινωνία όπου τα πάντα μετριούνται με «την αισχρή ανταλλαγή τοις μετρητοίς», η ιστορικά κατακτημένη ουσία του ανθρώπου εξαχνώνεται. Το άτομο μένει μετέωρο σε έναν κόσμο ανταγωνιστικό, ακατανόητο και χωρίς ελπίδα. Τα συνθήματα που κυριάρχησαν αυτές τις μέρες απηχούν τις προηγούμενες διαπιστώσεις.
Τα προηγούμενα ισχύουν -λιγότερο ή περισσότερο- για όλες τις κεφαλαιοκρατικές κοινωνίες, εξ ου και ο φόβος των Ευρωπαίων για νέες εξεγέρσεις απ' αφορμή την εξέγερση της ελληνικής νεολαίας. Αλλά η χώρα μας έχει και τα δικά της «προνόμια», συνέπειες της καθυστερημένης και ανώμαλης καπιταλιστικής ανάπτυξης. Συγκεκριμένα: Η Ελλάδα ήταν βασικά μια «καθυστερημένη» αγροτική χώρα. Μέρος της οικονομίας και του εργατικού δυναμικού της καταστράφηκε με την κατοχή και τον εμφύλιο. Η αναρχική, απρογραμμάτιστη και ραγδαία οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη που ακολούθησε, πραγματοποιήθηκε σε βάρος των «δύο μόνιμων πηγών του πλούτου: της γης και των ανθρώπων». Τα ορεινά και ημιορεινά χωριά άδειασαν, με τη βία ή εξαιτίας της φτώχειας και η οικονομία τους καταστράφηκε. Αντίστοιχα, γιγαντώθηκαν οι σημερινές φρικαλέες τερατουπόλεις, με τις γνωστές συνέπειες. Μέσα σ' αυτή τη διαδικασία καταστροφής και ανάπτυξης, οξύνθηκαν οι κοινωνικές αντιθέσεις και ειδικά η αντίθεση φτώχειας - πλούτου. Η μεταπολεμική κεφαλαιοκρατική συσσώρευση πραγματοποιήθηκε σε βάρος και της αγροτιάς και της εργατικής τάξης: άθλια ημερομίσθια, άθλιοι μισθοί και, αντίστοιχα, τιμές των αγροτικών προϊόντων κάτω από την αξία τους. Ετσι, όσοι νέοι δεν εγκατέλειψαν για πολιτικούς λόγους τα χωριά τους, κατέφυγαν στις πόλεις ελπίζοντας σε καλύτερες ημέρες!
Νέο πλέγμα αντιθέσεων: παλαιοί προλετάριοι και αγρότες-μέτοικοι, αγωνίζονταν να επιβιώσουν και αν μπορέσουν, να περάσουν στην κατηγορία των μικροαστών - και ένα ποσοστό τα κατάφερε. Από την άλλη πλευρά, αναπτύχθηκε μια νέα μεγαλοαστική τάξη από τους μαυραγορίτες της κατοχής, τους ωφελημένους από τον εμφύλιο, τους εκλεκτούς της χούντας, αλλά και από τους αετονύχηδες της λεγόμενης μεταπολίτευσης. Μια αστική και μεγαλοαστική τάξη χυδαία, ματαιόδοξη, επιδειξιομανής, αδίστακτη, διαπλεκόμενη με κάθε εξουσία. Δημόσια έργα, εξοπλισμοί, χαριστικά δάνεια, φοροαπαλλαγές, κανόνας το «άρπαξε να φας» και οι συνέπειες: σκάνδαλα του ΠΑΣΟΚ (ατιμώρητα), σκάνδαλα της Ν.Δ. (ατιμώρητα), χρηματιστηριακή φούσκα, σκάνδαλο της Vodafone που έφτασε να κατασκοπεύει και τον πρωθυπουργό και το οποίο «κουκουλώθηκε», σκάνδαλο του ΥΠΠΟ (Ζαχόπουλος), σκάνδαλο της Ζίμενς, σκάνδαλα ιερωμένων (Βατοπέδιο, Μονή Τοπλού κ.λπ.), υπουργοί που παραβιάζουν τους νόμους τους, συγγενείς υπουργών μπλεγμένοι σε σκάνδαλα, και άλλα μικρότερα ων ουκ έστιν αριθμός. Σήψη και κρίση. Αλλά: «το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι».
Και το κράτος; Το κράτος μας πάντα αντιμετώπιζε το πιο ζωντανό κομμάτι της νεολαίας σαν εχθρό. Ας πάμε πενήντα χρόνια πίσω: στις τεράστιες διαδηλώσεις για την Κύπρο. Οι «αύρες» μάς ράντιζαν τότε με χημικά. Τα «όργανα της τάξεως» μάς αντιμετώπιζαν με τα κλομπ και τις κλωτσιές. Υστερα από μια διαδήλωση, δολοφόνησαν δύο νέους στα Εξάρχεια. Τότε που κράτος και παρακράτος προετοίμαζαν τη δικτατορία, δολοφόνησαν τον Σωτήρη Πέτρουλα. Η χούντα συνέχισε με βασανιστήρια, εξαφανίσεις και δολοφονίες. Και μετά την πτώση της χούντας και την αποκατάσταση των κοινοβουλετικών θεσμών; Μετρήστε τη σειρά των δολοφονημένων νέων. Τελευταίος, ο Αλέξανδρος Γρηγορόπουλος!
Γιατί αυτή η μανία εναντίον των πιο έξυπνων, των πιο ευαίσθητων και των πιο ζωντανών νέων; Επειδή στο κράτος δεν έγινε ποτέ «κάθαρση» και το παρακράτος συνεχίζει να υπάρχει και να δρα στα σκοτάδια της πιο μαύρης πραγματικότητας της κοινωνίας. Οι στρατοδίκες και οι άνθρωποι του παρακράτους του εμφυλίου και μετά, ετελεύτησαν βιολογικά. Αλλά οι πυρήνες και οι διάδοχοί τους επιβιώνουν, μεταλλασσόμενοι και μένοντας ίδιοι: εχθροί του λαού. Και με ποια κριτήρια επιλέγονται σήμερα οι αστυνομικοί και με ποια ιδεολογία διαπαιδαγωγούνται;
Και η Αριστερά; Φτώχεια μέσα στον πλούτο! Πόλεμοι! Αυταρχικό κράτος. Αυτά είναι τρία προβλήματα, απέναντι στα οποία έπρεπε να βρει τρόπους κοινής δράσης. Η ευθύνη της πολυδιάσπασης της Αριστεράς είναι ιστορική. Αλλά ιδιαίτερα βαρύνει την ηγεσία του ΚΚΕ, η οποία βρήκε ως «επαναστατική» στρατηγική την επιστροφή σε ένα ηρωικό, αλλά ιστορικά, από μια άποψη, καταδικασμένο παρελθόν. Η Αριστερά θα απαντήσει, θεωρητικά και πρακτικά στα ερωτήματα για το μέλλον;
Έθνη τα πρόσθεν, τη φθορά βεβυσμένα
Όλεθρον άρδην, δυσμενούς πεφευγότα
Υψούτε χείρας, συν κρότοις εφυμνίοις
Μόνον σέβοντα, Χριστόν ως ευεργέτην
Εν τοις καθ’ ημάς, συμπαθώς αφιγμένον
1974-2008: 34 και… χρόνια, ή κοντά 13.000 μέρες.
Πολλές απ’ αυτές, αλλά και για πολλούς, «μαύρες», ή, –έστω–, ασπρόμαυρες, αν εξαιρέσουμε κάποιες χιονοπτώσεις, εκεί προς τα τέλη της δεκαετίας του ’80, και κάποιες άλλες στις αρχές του 2000, όταν για μεγάλο χρονικό διάστημα είδαμε αρκετές «χιονάτες μέρες», για να κάνουμε και λίγο ...μαύρο χιούμορ.
Απ’ το «Κωνσταντίνος Καραμανλής ή τανκς», φθάσαμε στο: Κώστας Καραμανλής και: «Δεν σκοπεύω να συνταξιοδοτηθώ πρόωρα»…Απ’ το «Δεν δικαιούσθε διά να ομιλείτε», φθάσαμε στο: «Αστυνομικοί, αμυνθείτε, καλυφθείτε, μην πυροβολείτε»…Απ’ την προσωρινή λιτότητα του αείμνηστου Κωνσταντίνου Καραμανλή, φθάσαμε στην διαρκώς παρατεινόμενη σκληρή λιτότητα των Καραμανληδο-Παπανδρέου, του Γιώργου Ράλλη, του Κώστα Μητσοτάκη, του Κώστα Σημίτη, που συνεχίστηκε και επί των ημερών του Κώστα Καραμανλή Β’, του ανηψιού, που –οσονούπω– φαίνεται να παραδίδει τη σκυτάλη στον Γιώργο Παπανδρέου Β’, τον εγγονό. Δεν είναι –φαίνεται– της μοίρας του Ελληνικού λαού ν’ απαλλαγεί απ’ τους Καραμανλήδες και τους Παπανδρέου…Και ένας Θεός ξέρει για πόσα ακόμη χρόνια θα συνεχιστεί αυτή η μαύρη λιτότητα.Ήταν Ιούλιος του 1974, όταν μετά από τη «μαύρη 7ετία», τη χούντα των Παπαδοπουλο - Παττακο - Μακαρέζων περάσαμε στην Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Και άνοιξε ο «Ναός» της Δημοκρατίας, –η Βουλή των Ελλήνων. Και επέστρεψαν οι εξόριστοι και αυτοεξόριστοι πολιτικοί μας, από τη Γαλλία, την Αμερική, την τότε Δυτική Γερμανία, και απ’ αλλού. Και δεν πέρασε πολύς καιρός που οι πολιτικές αντιπαραθέσεις και τα συνθήματα άρχισαν να δίνουν και να παίρνουν, μέσα κι έξω από τη Βουλή: «Έξω απ’ το ΝΑΤΟ - Μέσα στο ΝΑΤΟ», «Έξω απ’ την ΕΟΚ - Μέσα στην ΕΟΚ», «Έξω απ’ την ΟΝΕ - Μέσα στην ΟΝΕ», «Όχι στο Μάαστριχτ», «Όχι στις Βρυξέλλες», «Όχι» παντού. Αλλά και «ΝΑΙ» παντού.Και να τα σκάνδαλα, να οι μίζες, να οι ρεμούλες, να, να, να…Τι να πρωτοθυμηθούμε, τι να πρωτοξεχάσουμε; «Ολυμπιακή», «Πάμπερς», «Δήμητρες», «Ωνάσειο», «κωλόσπιτα», «δωράκια 500 εκατομμυρίων δραχμών», Γούκους, Κωσκοτάδες, «17 Ν», Ε.Λ.Α. και εν ψυχρώ δολοφονίες πολιτικών, δικαστικών λειτουργών και δημοσιογράφων, «Σταμούλους», κλπ., κλπ.…
Κοντά 20 χρόνια λιτότητα, υποσχέσεις απ’ τους ΝΔ-ΠΑΣΟΚους πολιτικούς, υπομονή απ’ τους εργαζόμενους. Φθάσαμε και στο αποκαλούμενο «βρώμικο ’89» και τις «ανίερες συμμαχίες», τη «συγκυβέρνηση» –κατά το ΠΑΣΟΚ και τον Ανδρέα Παπανδρέου,– Δεξιάς - Αριστεράς, παρ’ ότι ο Χαρίλαος Φλωράκης ήταν ξεκάθαρος: «Ανοχή στην κυβέρνηση Τζαννή Τζαννετάκη, μέχρι την έκδοση της Απόφασης του «Ειδικού Δικαστηρίου».
Και το ’90, ο ελληνικός λαός αποφάσισε ν’ αλλάξει σελίδα και εξέλεξε πρωθυπουργό τον Κώστα Μητσοτάκη, αλλά οι περιπέτειες συνεχίστηκαν. Στήριξε όλες του τις ελπίδες ο δύσμοιρος λαός μας στον Κώστα Μητσοτάκη, αλλά ούτε εκείνος στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων. Και το 1990, με αφορμή το «Ειδικό Δικαστήριο», για όσα «φοβερά και τρομερά» είχαν συμβεί στη διάρκεια της διακυβέρνησης της χώρας απ’ το ΠΑΣΟΚ, το μίσος μπήκε ανάμεσα στις δυο παρατάξεις και λίγο έλλειψε να γίνουν όλα «μπάχαλο». Και να τα «γαλάζια και πράσινα καφενεία», να το απύθμενο μίσος μεταξύ γονιών και παιδιών, μεταξύ αδελφών, μεταξύ συγγενών και φίλων. Πόσες καλημέρες κόπηκαν τότε και πόσες οικογένειες κινδύνεψαν να διαλυθούν!… Και να τα καινούργια σκάνδαλα: «ΟΤΕ - Υποκλοπές», Γριλάκηδες, «ΑΓΕΤ» ή «(Φ)ΑΓΕΤ», Μητσοτάκηδες», «Βροντάκηδες και Φουρτουνάκηδες»… Κι ο κυρίαρχος λαός και πάλι στη γωνία…
Σαν έφθασαν οι εκλογές του ’93, διαδέχτηκε τη Ν.Δ. και τον Κώστα Μητσοτάκη, –για δεύτερη φορά–, ο Ανδρέας Παπανδρέου. Και πάλι το ίδιο σκηνικό: Καινούργια σκάνδαλα, καινούργιοι αντεργατικοί νόμοι! «Άρθρο 330», «Νόμος Σιούφα», «Άρθρο 4», «Νόμος Ρέππα», «Νόμος Γιαννίτση». Κι αργότερα –επί Σημίτη– άλλα δεινά: Ίμια, ευχαριστήρια στους Αμερικάνους, «κραχ» στο Χρηματιστήριο, παράνομες μίζες, κλπ.,κλπ.…
Αλλαγή πολιτικής σκυτάλης το 2004, και πάλι στην εξουσία η Ν.Δ. Και ξανά σκάνδαλα!… Κι είναι ν’ αναρωτιέται κανείς: Μα, τίποτε δεν πρόκειται ν’ αλλάξει σ’ αυτόν τον τόπο!; Κατάρα τον «δέρνει»; «ΖΙΜΕΝΣ», «Βαρθολομαίος», «Θέμος και Μάκης», παράνομη εξαγωγή «μαύρου» χρήματος σε τράπεζες της Ευρώπης και σε λογαριασμούς του Θέμου, –για 5,5 εκατομμύρια ευρώ μιλάμε–, DVD, «Ζαχόπουλος», «Τσιτουρίδης», «Μαγγίνας», «Καταστροφή της Πελοποννήσου από πυρκαγιές», σεισμοί, λοιμοί, καταποντισμοί, και οι… προφητείες του Αγίου Κοσμά επαληθεύονται!…Κι ύστερα απ’ τα όσα δεινά και τους δυνάστες που πέρασαν από μπροστά μας, φθάσαμε στις Βιστωνίδες και τα Βατοπαίδια ή Βατοπαιδία ή «Φάτε Παιδία»… Στους Δρύδες, στους Φωτιάδηδες, στους Δούκες, Ρουσόπουλους, Πελέκες, Σωτηρόπουλες και δεν έχει τέλος ο κατάλογος των εμπλεκόμενων στα οικονομικά σκάνδαλα, στη μοιρασιά του «μαύρου» χρήματος, στον παράνομο πλουτισμό.
Και να ξανά το Πολυτεχνείο, τα Εξάρχεια, οι κουκουλοφόροι, οι γνωστοί - άγνωστοι, τα άδικα φονικά, η άγρια εκμετάλλευση μεταναστών, οι πλούσιοι πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι, οι καταλήψεις, οι εξεγέρσεις μαθητών και εργατών. Και μέσα σ’ όλα τα δεινά, μας προέκυψε πρόσφατα και ο άδικος χαμός ενός 15χρονου παλληκαριού. Του Αλέξη Γρηγορόπουλου, σ’ ένα χωρίς προηγούμενο χάος, στο κέντρο της Αθήνας, όπου λεηλατήθηκαν και καταστράφηκαν εκατοντάδες εμπορικά καταστήματα, κι όχι μόνο!… Όπου αρκετός κόσμος έμεινε χωρίς μεροκάματο, μέρες χρονιάρες!… Όπου οι κουκουλοφόροι –οι γνωστοί-άγνωστοι– τα έκαναν «γυαλιά-καρφιά»!…, ενώ η Ελληνική Αστυνομία τα έκανε «θάλασσα»…
Και πριν αποφασίσει η Δικαιοσύνη για το τι συνέβη κι ένας άτυχος νέος έχασε τη ζωή του, βγήκαν οι «ειδήμονες» κι εξέδωσαν πόρισμα: «Τα ζητούσε ο οργανισμός του Αλέξη, που είχε αποκλίνουσα συμπεριφορά», κλπ., κλπ.…Ντροπή και αίσχος!… Κανένας σεβασμός στο νεκρό παλληκάρι. Κι αντί να βγάλουν τον «σκασμό» μέχρι ν’ αποφανθεί η Δικαιοσύνη, ξημεροβραδιάζουν στα τηλεοπτικά κανάλια –ιδιωτικά και κρατικά–, όλοι αυτοί που είναι οι μόνοι κύριοι υπεύθυνοι για την κατάσταση στην οποία έχει βρεθεί η χώρα μας και προσπαθούν να πείσουν τον ελληνικό λαό ότι για όλα όσα συμβαίνουν, «φταίνε εκείνοι που χαϊδεύουν τ’ αφτιά των κουκουλοφόρων»!…
Λες κι ο λαός δεν ξέρει τι του γίνεται, δεν έχει μάτια να δει, δεν έχει μυαλό να σκεφτεί, λες και βρίσκεται στους δρόμους, έτσι, για πλάκα…Μεταξύ των πολιτικών αναλυτών κι ο βουλευτής Αργολίδας, Γιάννης Μανώλης. Ακούστε, ή μάλλον διαβάστε, τι είπε ο άνθρωπος: «Εμείς οι Έλληνες τρώμε τις σάρκες μας, όλοι είμαστε ίδιοι», –προφανώς εννοούσε τους πολιτικούς. «Θα μπορούσε, τα χρήματα που θα δοθούν στους καταστραφέντες μαγαζάτορες των Αθηνών, να είχαν δοθεί για την ανέγερση κάποιου νοσοκομείου, κάποιου σχολείου, ή, τέλος πάντων, κάτι ανάλογου». Και τα είπε όλα αυτά ο κ. Μανώλης, λες και η κυβέρνηση δεν είχε αντιληφθεί για ποιον σκοπό αγωνίζονταν και διαδήλωναν οι εργαζόμενοι. Λες και είχε αποφασιστεί να δοθούν τα χρήματα αυτά στους εργαζόμενους και μόλις εκδηλώθηκαν οι καταστροφές, η κυβέρνηση τα πήρε απ’ τους εργαζόμενους και τα ’δωσε στους λεηλατηθέντες και καταστραφέντες εμπόρους του κέντρου της Αθήνας.Αστείες δικαιολογίες, δηλαδή…Αμάν πια!… Αμάν!… Ή για να χρησιμοποιήσω τη φράση του συρμού: Έλεος πια!… Έλεος!… Συμπολίτευση και Αντιπολίτευση, βρείτε τα, επιτέλους!… Και η Αντιπολίτευση, πρέπει να προτείνει λύσεις, ενώ η Συμπολίτευση πρέπει ν’ αφήσει κατά μέρος τους εγωισμούς, ας πάψει να τα ρίχνει όλα στους προηγούμενους και ας αναλάβει τις ευθύνες που της αναλογούν. Πέρασαν πέντε χρόνια από τότε που έστειλε τους «άλλους» στο σπίτι τους… Ας μην τους
επιτρέψει να γυρίσουν ξανά, γιατί «παλιό άλογο, καινούργια περπατησιά δεν κάνει»!…
Δεν είναι καιρός πια για διχόνοιες! Κάντε κάτι, –επιτέλους– όλοι μαζί, γιατί ο λαός θα σας γυρίσει –ολονών– την πλάτη…Από έναν απλό χωρικό, μια πρόταση, καθώς πιστεύει πως: «Πολλά και σημαντικά πράγματα σ’ αυτόν εδώ τον κόσμο, έγιναν, ακούγοντας κάποιοι, ακόμη και τη γνώμη ενός ηλιθίου».
Με τα ελάχιστα γράμματα –τα κολλυβογράμματα– που έμαθε, προτείνει –μεταξύ σοβαρού και αστείου: Όσοι έκλεψαν, έκλεψαν, όσοι πλούτισαν, –παράνομα ή νόμιμα– πλούτισαν… Ας κάνουμε μια καινούργια αρχή. Καθώς λέγεται, από χείλη ειδημόνων –εκτός αν κινδυνολογούν– η Ελλαδίτσα μας έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο, που στο άμεσο μέλλον, δεν θα μπορεί να δανειστεί από τους Ευρωπαίους ετέρους της κεφάλαια, ώστε ν’ αντεπεξέλθει στις οικονομικές δυσκολίες που αφήνει πίσω του το παγκόσμιο οικονομικό «κραχ»… Προτείνει, λοιπόν, ο απλός χωρικός: «Η ζάπλουτη Εκκλησία της Ελλάδας, δείχνοντας το χριστιανικό της πρόσωπο, την ώρα μάλιστα που λοιδορείται για όσα συμβαίνουν στους κόλπους της, αλλά, εφαρμόζοντας, παράλληλα και το Λόγο του Θεού, ας προβεί στον δανεισμό –έντοκο ή άτοκο– του Ελληνικού Κράτους, έτσι που αυτό να εξοφλήσει τις όποιες μέχρι τώρα οικονομικές του υποχρεώσεις, κι όλα ν’ αρχίσουν από το μηδέν». Για το χτίσιμο της Ελλάδας όλων των Ελλήνων, της Ελλάδας της Δικαιοσύνης, της Ελλάδας του μέλλοντος!Είναι υποχρέωση της Ελλαδικής Εκκλησίας, της Εκκλησίας της Αγάπης, της Εκκλησίας του Χριστού… Ας το κάνει, λοιπόν!…
Τον Αρνι Ντάνκαν, γενικό επιθεωρητή των Δημοσίων Σχολείων του Σικάγο, επέλεξε ο Μπαράκ Ομπάμα για τη θέση του υπουργού Παιδείας στη νέα κυβέρνησή του.
Το μεγάλο κεντρικό κυλινδρικό πηνίο (σαν βαρέλι) διαρρέεται από εναλλασσόμενο ρεύμα. Παράγεται, έτσι χρονικά μεταβαλλόμενο μαγνητικό πεδίο.
Ο καθηγητής της Ηλεκτρονικής Φυσικής του Πανεπιστημίου της Αθήνας,
εν του αμφισβητήθηκε ποτέ. Ότι είχε την εξυπνάδα, που ίσως οφείλεται και κατά σημαντικό ποσοστό στο σκωτσέζικο αίμα που έτρεχε στις φλέβες του, να σπεύσει μετά τα πρώτα επιτυχημένα πειράματα που έκανε στη βίλλα Γκριφφόνε των πατρικών κτημάτων, να πάρει ένα βρετανικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας που του επέτρεψε να βρει άφθονα και εύκολα χρήματα από το Σίτυ του Λονδίνου. Μπορεί ο Ποπώφ να είχε και αυτός ανάλογες επιτυχίες εμβέλειας. Πράγματι εκείνη περίπου την εποχή, είχε επιτύχει να συνδέσει το Λιμεναρχείο της Κροστάνδης με ένα ρωσικό πολεμικό που ήταν αγκυροβολημένο στο λιμάνι μερικά μίλλια μακριά. Αλλά ποτέ δεν σκέφτηκε να κατοχυρώσει αυτή του την επιτυχία με διπλώματα ευρεσιτεχνίας και με ίδρυση εταιριών. ………………
σκαλία της φυσικής τα επόμενα 25 χρόνια, για τις αναμνήσεις τους, αν είναι αισιόδοξοι για το μέλλον της Φυσικής, και τέλος για το αγαπημένο τους χρώμα). Οι 75 φυσικοί επελέγησαν μετά από ψηφοφορία μεταξύ των μελών της Ένωσης στην ιστοσελίδα της Ένωσης.
and brightest students.
pectrum – as in bougainvillea bushes, for example.
Εξιστόρηση του φοιτητικού κινήματος 1970-74 από τον Μάκη Μπαλαούρα
Μάκης Μπαλαούρας (Τότε φοιτητής της ΑΣΟΕΕ, σήμερα υπάλληλος της Τραπέζης της Ελλάδος)
Τόπος εφηβείας
Τόπος της εφηβείας προς άνδρωση, τα Λεχαινά, κωμόπολη της Ηλείας, που ζούσε με τη συλλογική ανάμνηση της άνθησής του ως εμπορικού κέντρου την εποχή της σταφίδας. Κατάλοιπα, μια αριστοκρατική νοοτροπία, επαρχιώτικος σνομπισμός προς τους κατοίκους της γύρω περιοχής, μαζί όμως μια κουλτούρα που έπαιρνε σχήματα περιοδικών και ομίλων.
Δεκαετία του ’60 και τα αυταρχικά πλαίσια του εκπαιδευτικού συστήματος συναντιόταν με τα καταπιεσμένα ένστικτα των περισσότερων καθηγητών μας. Ρόλος παιδονόμου και χωροφύλακα, απαγόρευση κυκλοφορίας μετά τις 8 το βράδυ, πηλήκιο και ποδιά, κινηματογράφος κατόπιν εντολής και μαζικά, μαλλιά μας τα μετρούσαν -κυριολεκτικά- με τη μεζούρα. Πώς να αντιληφθεί κανείς – αν δεν τον έχει - ζήσει αυτό το φασισμό; Πολύ περισσότερο όταν τη θέση του περιβόητου καθηγητή μας του Μπαμπέλα, κατέχει σήμερα ο Πράχτορας που διορίστηκε καθηγητής στο ίδιο γυμνάσιο.
Γυμνάσιο Λεχαινών λοιπόν, αφού πρώτα περιπλανήθηκα σε όλες τις τάξεις του δημοτικού στη Ζάκυνθο και στην Πάτρα, μακριά από γονείς, αδέρφια και φίλους. Χρόνια δύσκολα για όλους και σκληρά για μένα. Ατίθασος χαρακτήρας, ίσως να’ χει δίκιο η θειά μου η Σοφού, που λέει πως μ’ έστρωσε και ήρθα σ’ επαφή με τα βιβλία, σηκώνοντας όλη τη δανειστική βιβλιοθήκη της Πάτρας.
Κάτι η καταπίεση του γυμνασίου, κάτι η βενιζελική παράδοση της οικογένειας, κάτι τα μασκαριλίκια της χούντας, κάτι ο χαρακτήρας της παρέας, μας έκαναν μα μη συμπαθούμε τη δικτατορία. Άλλωστε δε βρίσκαμε κανένα λόγο να εξηγούμε τις συλλήψεις των κομουνιστών, τον έγκλεισμό τους στο δημοτικό σχολείο με τα καρφωμένα παράθυρα. Ακόμα περισσότερο μας προκαλούσε το μαρσάρισμα που προκλητικά έκανε ο μοτοσυκλετιστής διοικητής της Χωροφυλακής στις βραδινές τρομοκρατικές εφόδους στα σπίτια αριστερών, σηκώνοντας από το κρεβάτι παιδιά για να ψάξει για ανατρεπτικό υλικό.
Τέτοια, βέβαια, γίνονταν και πριν από το πραξικόπημα, μετά από αυτό έγιναν πολλοί οι μοτοσικλετιστές και οι βραδινές επισκέψεις πλήθυναν.
Ελεύθερες ώρες χωρίς σχεδόν διάβασμα, βοηθός στο μαγαζί του πατέρα και του θείου μου. Η καλύτερη μου ήταν όταν φορτώναμε δυο τρεις φορές το κάρο με την Ψαριά και παραδίναμε σε μπακάλικα και φούρνους αλεύρια, μακαρόνια και μπακαλιάρο παστό. Αργότερα που γέρασε η Ψαριά και δεν τράβαγε, εκσυγχρονιστήκαμε αγοράζοντας τρίκυκλο. Ο πρώτος έρωτας μετ’ εμποδίων, περιμένοντας τις πρώτες πρωϊνές ώρες , ώστε να μη με πάρει κανένα μάτι, για να δρασκελίσω το παράθυρό της, ψαχουλεύοντας στο σκοτάδι τον απαγορευμένο καρπό.
Πέτυχα στην Ανωτάτη Εμπορική, έκπληξη γι όλους, εκτός από τον πατέρα, που πίστευε σε μένα, όπως έμαθα αργότερα. Ο πατέρας γλυκός, καλαμπουρτζής και πειραχτήρι. Ποτέ οξύς, και δίκαιος. Υπήρξε σπουδαίος έμπορος του Πειραιά. Ο πόλεμος, ο εμφύλιος, ο χαρακτήρας του, τον οδήγησαν ξανά στα Λεχαινά.
…….
Στη σχολή τακτικός. Πρώτη φάση η ανακάλυψη της Αθήνας και των απόκρυφων για μας θελγήτρων της. Λίγο μετά, στο τρίτο έτος, δεν μπορούσαμε να αντέξουμε πια την ασφυξία των εκοφιτών και των ασφαλιτών. Είναι και θέμα αισθητικής. Αναζήτηση συντρόφων. Δεν μπορεί θα υπάρχουν. Σημείο αναφοράς, τα μακριά μαλλιά, το Βήμα και η κόντρα στη μαζική κουλτούρα του ποδοσφαίρου που μας επέβαλλε ο Ασλανίδης. Συνάντηση με το Δημήτρη.
Τι να κάνουμε; Αρχίζει η τρέλα, η εξέγερσή μας.
Το Μάη του 1972 μαζεύαμε υπογραφές για να γίνουν ελεύθερες εκλογές στη σχολή, τριακόσια παλικάρια, αγόρια και κορίτσια. Τις έχω ακόμα τις υπογραφές. Τις πήγαμε στο Μηνά, στα Νέα. Αυτός σκέφτηκε: «Ή τρελοί είναι ή χαφιέδες. Ας τους βάλω σε καραντίνα»
Η ασφάλεια ήταν σίγουρη όντως για μας. Έπρεπε αμέσως να παρέμβει, όπως αυτή ήξερε. Με κάλεσε ο Καραπαναγιώτης. Απειλές και πατρικές προτροπές: «Άλλωστε ο ξαδερφός σου, ο Σταματόπουλος, είναι στέλεχος της εθνικής κυβερνήσεως, δεν πρέπει να πας κόντρα εσύ, αλλιώς θα την πληρώσεις άσχημα»
Και στο χωριό μας κοίταζαν περίεργα. Ο πρώτος που είχε μακριά γένια και μακριά μαλλιά. Αχώριστο το τζάκετ. Από το αντάρτικο είχαν να δουν τέτοιους!
Κάποτε, σε κάποιες φασαρίες, ο πρύτανης ειρωνεύτηκε το προκλητικό ντύσιμό μας και ο Ψαθάς τον πετσόκοψε στο χρονογράφημά του.
Κηδεία Σεφέρη. Αντιδικτατορικός ξεσηκωμός. Και το νερό γλυφό. Κρατώ το φέρετρο, με καίει ο ώμος μου για καιρό.
Οκτώβρης του 1972 και αναζητούμε τρόπους συσπείρωσης. Μαζί με τον Δημήτρη δημοσιεύουμε ένα ωραίο πολιτικό κείμενο, που δε μασά τα λόγια του, αναλαμβάνοντας την ευθύνη των υπογραφών του Μάη. Από κάτω βάζουμε τα ονόματά μας. Φυσικά πρώτη μας βρίσκει η Ασφάλεια. Αυτή τη φορά άρχισαν τα δύσκολα.
Με αναλαμβάνει ο Σμαϊλης. Με διώχνουν σε άσχημη κατάσταση, τα μαλλιά βγαλμένα, το κορμί γεμάτο μώλωπες. Το μυαλό όμως στους φίλους που περιμένουν σε κάποια ταβέρνα.
Ο Αποστόλης βρίζει και χτυπά το χέρι του στο γραφείο του βασανιστή, γιατί τόλμησε να βρίσει το σύντροφό του το Μάκη. Ο Μανώλης κρατούμενος κι έχει κάποιο πρόβλημα υγείας. Παίρνω τηλέφωνο τον Καραπαναγιώτη και κάνω διαπραγματεύσεις για να πάρω εγώ τη θέση του. Η ολοκλήρωση της συντροφικότητας (Νοσταλγία της εποχής)
Ο Μηνάς των Νέων επιτέλους αποφάσισε: «Είναι τρελοί…»
Οι εξελίξεις ραγδαίες. Το κίνημα γενικεύεται σε όλες τις σχολές. Ανακοινώσεις, υπογραφές, δικαστήρια, βασανιστήρια.
Ο Στέλιος, παλιός, από τους Λαμπράκηδες, μας έφερε κάποιες ιδέες, που δεν είχαν πραγματοποιηθεί λόγω του πραξικοπήματος. Ολοκληρώνουμε την ιδέα, αρχίζουμε να ψάχνουμε για στοιχεία, δουλεύουμε επιστημονικά και κυρίως ομαδικά.
Ετοιμάζεται η γνωστή πια «Μελέτη των δώδεκα» μια εργασία που είναι -ακόμα και σήμερα – πρωτοποριακή. Συνθήκες σπουδών, διδασκόμενα μαθήματα, σχέσεις φοιτητή – καθηγητή, συνθήκες διαβίωσης, ακαδημαϊκές ελευθερίες είναι τα περιεχόμενά της. Ποιοτικό άλμα. Από την άρνηση (όχι σε τούτο ή εκείνο) στη θέση, στη πρόταση. Τα συνομωτικά μας μέσα δε φτάνουν, οι ασφαλίτες της σχολής πρέπει να αποπροσανατολισθούν. Εκτελεστής ο Πράχτορας. Από τότε του βγάλαμε το όνομα. Γενάρης ’73 και κυκλοφορεί το έντυπό μας με τις δώδεκα υπογραφές. Ο Στέλιος, σταμπαρισμένος με τις παράνομες οργανώσεις του «Ρήγα» δεν είναι σωστό να υπογράψει, θα ήταν ο δέκατος τρίτος.
Αίσθηση στα πανεπιστήμια. Ζητούν πληροφορίες και υλικό, και αρχίζουν παρόμοιες εκδόσεις, στην Πάντειο, στην Ιατρική, στη Βιομηχανική. Οι εφημερίδες Το Βήμα, Τα Νέα, Η Βραδυνή δημοσιεύουν ολόκληρη τη μελέτη. Γίνονται παρουσιάσεις και κριτικές από διανοούμενους.
Το καθεστώς γνωρίζει πως τα συνήθη μέτρα ξυλοδαρμού δε θα πετύχουν τίποτα. Αναπροσαρμόζει την τακτική του, χρησιμοποιώντας το καθηγητικό κατεστημένο. Φωτεινή εξαίρεση, όχι μοναδική, ο Χαλικιόπουλος. Όταν τον στέλνουν σπίτι του, τον αποχαιρέτησα στο κατάμεστο αμφιθέτρο με μάτια φλογισμένα από την πυρκαγιά της καρδιάς μας.
Φεβρουάριος 1973, μας περνούν πειθαρχικό. Εμείς βάζουμε την ατίθαση νιότη μας και ο Αντώνης με τον Κώστα τα νομικά τους. Τελικά παρασύρθηκαν και αυτοί. Κι έτσι η απολογία μας έγινε ένα πολιτικό μανιφέστο. Ακόμα και τραγούδι έγινε η ιστορία αυτή. «Δώδεκα παιδιά στον ήλιο»
Έξω από τη σχολή ακούγεται μεγάλη αντάρα. Πλησιάζουμε και τα χάνουμε. Αγέρωχες και αποφασισμένες μπροστά η Ζωή και η Βαγγελιώ. Εκατοντάδες φοιτητές και φοιτήτριες να τραγουδούν τα αγαπημένα τραγούδια, που ήταν απαγορευμένα, να εκστομίζουν τα πρώτα αντιχουντικά συνθήματα. Η πρώτη μαζική αντιδικτατορική συγκέντρωση ήταν γεγονός, θα ακολουθήσουν και άλλες, όλο και μεγαλύτερες, όλο και δυναμικότερες. Η σύγκλητος τρομοκρατείται και σχεδόν μας απαλλάσσουν.
Εννιά μέρες αργότερα αρχίζει να κινείται το Πολυτεχνείο. Σύλληψη, ξύλο πολύ, κλείνει τελείως το μάτι μου. Οι φοιτητές συνεχίζουν , γίνεται η πρώτη κατάληψη της Νομικής, γεμίζει ασφυκτικά η Ασφάλεια. Με μεταφέρουν σε άλλο μεγαλύτερο κελί, μεγαλύτερο και φωτεινό. «Εδώ κρατάμε τις προσωπικότητες. Πριν ήταν ο Παρτσαλίδης…»
Παραπέμπουν έντεκα φοιτητές. Στην αρχή μας πάνε για στρατοδικείο με τον 509, μετά αντιλαμβάνονται πως θα ξεσηκωθούν όλοι και μας παραπέμπουν για παράβαση του μισού Ποινικού Κωδικα, ακόμα και για τεντιμποϊσμό. Μας μεταφέρουν με λεωφορείο και συνοδεία ισχυρή, ο Μανώλης διασπά τον κλοιό και μου πετάει μια σοκολάτα. Συντροφικότητα, δακρύζω.
Στους απέξω δρόμους των δικαστηρίων κόσμος πάρα πολύς. Έχει μπει νερό στ’ αυλάκι για τα καλά.
Στην αίθουσα αναζητούμε τους συγγενείς μας. Εγώ ψάχνω για τον πατέρα μου, φαντάζομαι πως θα έχει έρθει στην Αθήνα. Δε βλέπουμε κανέναν, με πιάνει κατάθλιψη. Αργότερα η αδερφή μου, που μπήκε με κόλπο, μου εξήγησε τι συμβαίνει. Δεν τους άφηναν να μπουν. Γίνεται φασαρία. Εμείς διαμαρτυρόμαστε. Ο Μαγκάκης, ο ποινικολόγος, φωνάζει, απαιτεί τήρηση των ελάχιστων κανόνων. Ανοίγουν οι πόρτες, μπαίνουν οι δημοσιογράφοι, οι συγγενείς και οι …δικηγόροι μας!
Γινόμαστε πρωτοσέλιδα σε εφημερίδες και περιοδικά, ακόμα και του εξωτερικού. Μαζί με το Σάκη είμαστε οι μοναδικοί σε όλη τη δικτατορική περίοδο που εμφανιζόμαστε κακοποιημένοι. Στο δικαστήριο περνούν ως μάρτυρες οι πάντες: πολιτικοί όλου του φάσματος, καθηγητές, φοιτητές. Η δίκη μετελίσσεται σε κορυφαία πολιτική εκδήλωση. Αρχίζουν καταλήψεις σχολών. Ξανά η Νομική. Δικαζόμαστε με αναστολή. Μόλις βγαίνουμε, μας έρχεται το χαρτί της στράτευσης, η χούντα τα παίζει όλα για όλα. Η ανιστόρητη… Νέες ηγεσίες αναδεικνύονται αμέσως.
Στον Άραξο μας συμπαραστέκονται όλοι οι φαντάροι, μας κολλάνε οι μονιμάδες. Αρχίζουν οι εξετάσεις στα πανεπιστήμια, οι άλλοι στρατευμένοι φεύγουν, εγώ μένω και βράζω στο ζουμί μου.
Κάθε μέρα στην αναφορά: «Αιτούμαι αδείας…» «Αποκλείεται» η απάντηση του υπεύθυνου ασφάλειας. Στέλνω μήνυμα στα παιδιά, μεγάλη συγκέντρωση στην ΑΣΣΟΕ για την άδεια μου. Ο πρύτανης μπροστά στην επιτροπή τηλεφωνεί στον Παττακό, αυτός δίνει εντολή. Έρχομαι στην Αθήνα και το μεσημέρι πάω στο Μουσείο. Με αγκαλιάζουν γνωστοί και άγνωστοι. Νοιώθω ξανά αλλόκοτα αισθήματα. Ξαφνικά αρχίζει το τραγούδι, τα συνθήματα. Μαζεύονται πολλοί και ξεκινούν διαδήλωση μέσα στην Πατησίων, προς την ΑΣΣΟΕ: Νοιώθω δέος. Έχομε γίνει σύμβολα. Το αξίζουμε; Θα ανταποκριθούμε στα αισθήματα των συντρόφων μας;
Επιστροφή και ανακοίνωση σε όλο το τάγμα, διαταγή του Αρχηγείου, πως τιμωρούμαι με τρεις μήνες φυλακή, γιατί «πρόετρεπε τους φοιτητάς εις αντικαθεστωτικάς εκδηλώσεις». Οι φαντάροι νιώθουν πως υπάρχει κάποια αδικία και με αγκαλιάζουν, ακόμα και έφεδροι αξιωματικοί μου μιλούν με συμπάθεια. Μου βγάζουν το λάδι στην αγγαρεία, φαντάροι θέλουν να τις κάνουν οι ίδιοι…
Τραγελαφικές καταστάσεις, με στέλνουν αγγαρεία να φορτώσω ψωμί στο Ρίο. Ξαφνικά πλακώνει το αυτοκίνητο του διοικητή και με γυρίζουν πίσω. Όπως έμαθα, ο λόγος ήταν πως εκεί κοντά είναι το Πανεπιστήμιο της Πάτρας και φοβήθηκαν μήπως ξεσηκωθούν οι φοιτητές. Με τιμωρούν και από πάνω , γιατί έφυγα – είπανε – από τη μονάδα.
Το μόνο που ευχαριστιέμαι και το εκμεταλλεύομαι με το παραπάνω είναι το υπηρεσιακό τηλέφωνο. Το παρακολουθούν και περιμένουν να μάθουν κάτι χρήσιμο γι’ αυτούς.
Τελειώνει η εκπαίδευση της σειράς μας. Θεωρούμαι ανεπίδεκτος μαθήσεως και με κρατούν ακόμα τρεις μήνες. Από όλη τη σειρά εγώ και ο Κυριακός, ένας Κρητικός ορεσίβιος. Επιτέλους περνώ τη βασική εκπαίδευση, με στέλνουν να γίνω οδηγός φορτηγού, κάνω το στραβό. Με κόβουν και με στέλνουν στο Βίτσι. Μέρος ηρωϊκό και πένθιμο, με χιόνια, λύκους και αρκούδες. Κρατώ στο χέρι τη Ρωμιοσύνη και περπατώ στο πυκνό δάσος, που το παχύ στρώμα των πεσμένων φύλλων έχει να πατηθεί από τον Εμφύλιο. Σπαρμένα κόκαλα παντού, ανταρτών, στρατιωτών, ποιος ξέρει;
Ο Μαρκεζίνης δίνει ξανά τις αναβολές σπουδών. Η δική μου αργεί, γίνονται γεγονότα, επιστρέφω στην Αθήνα, λίγο πριν ξεσπάσει το Πολυτεχνείο.
Μια άλλη φορά η συνταρακτική συνέχεια
|
Σχετικό: Στιγμές του φοιτητικού κινήματος 1973
τοδικείο μαζί με τον Λαφαζάνη και το Βαρλάμη για «απείθεια εις διαταγήν στρατιωτικής αρχής και σύστασιν συμμορίας».
|
task and do it well.
