Όλο στα περασμένα γυρνάς. Κακό σημάδι. Γερνάς!

Αυτή η μνήμη μου!.. Του Χριστόφορου Μηλιώνη
(Επιφυλλίδα στα ΝΕΑ -1996)

Αυτή η μνήμη μου, η ιδιόρρυθμη, είναι σαν το αυτόματο ψυγείο: ένα τις χρειάζεται, ένα απλό άνοιγμα της πόρτας, για να πάρει μπρος.
Καθισμένοι δίπλα – δίπλα στον καναπέ με τη γυναίκα μου παρακολουθούσαμε στην τηλεόραση τον Μίκη, που τον ντύνανε με τη χρυσοκεντημένη τήβεννο στη Μεγάλη Αίθουσα του Πανεπιστημίου.

Τον θυμήθηκα τότε, που είχε έρθει στα Γιάννενα, αρχές του ’65, ως αρχηγός των «Λαμπράκηδων» κι έδωσε συναυλία στο «Παλλάδιο».
Εγώ, νεαρός καθηγητής στη Ζωσιμαία. Πολλή νεολαία στην εκδήλωση, κι ανάμεσα τους τέσσερις μαθητές μας με τα πηλήκια στο κεφάλι, που είχαν το σήμα της Σχολής: ένα χρυσό στεφάνι με τα αρχικά της.
Βούιξαν οι δεξιές εφημερίδες στην Αθήνα, που έδραξαν την ευκαιρία να χτυπήσουν τον Γ. Παπανδρέου και τη Μεταρρύθμισή του.
Οι φωτογραφίες πρωτοσέλιδες και οι τίτλοι τεράστιοι: «Οι Λαμπράκηδες κατέκτησαν τη Ζωσιμαία! Κομμουνιστοκρατούνται τα σχολεία μας»

Την επομένη είχαμε πάει τους μαθητές στον κινηματογράφο. Κατά το μεσημέρι, πριν τελειώσει το έργο, έφθασε ο επιστάτης και ψάχνοντας στα σκοτεινά μας ειδοποίησε έναν έναν να πα΄με στο σχολείο για έκτακτη συνεδρία. Είχε έρθει εντολή από τον ίδιο τον πρωθυπουργό να αποβληθούν οι μαθητές.
Οι δύο ήταν δικοί μου. Προσπάθησα να τους υπερασπιστώ, πως ήταν αφέλεια τους - τελικά δεν μάθαμε αν ήταν πράγματι ή αν είχαν πάρει εντολή να εμφανισθούν με πηλήκια. Μάταια βέβαια.
Η ποινή ήταν επίσης καθορισμένη: Αποβολή από τα σχολεία της πόλης, που ισοδυναμούσε στην πράξη με εκτόπιση.
Ακολούθησαν ύστερα τα Ιουλιανά, η δικτατορία, η εξέγερση των φοιτητών.
Βρέθηκα τότε κι εγώ, δήθεν τυχαία, «με τους πολλούς», έξω από το Πολυτεχνείο. Κάποια στιγμή είδα ένα νεαρό να έρχεται τρέχοντας επάνω μου και να με αγκαλιάζει. Ήταν ο ένας από τους μαθητές μου που είχαν τότε αποβληθεί.
Δεν μπορείτε να φανταστείτε πως νοιώθει σε τέτοιες στιγμές ένας δάσκαλος, καθώς ο άλλος παίρνει στα μάτια σου τεράστιες διαστάσεις κι εσύ, ο δάσκαλος, μικραίνεις.
Τον ρώτησα για τους συμμαθητές του. «Είναι όλοι τους εντάξει, κρατάνε γερά», μου είπε και μπήκε μέσα, με τους λίγους. Ούτε τον είδα ξανά ούτε έμαθα.
Τους θυμήθηκα λοιπόν τώρα μπροστά στην τηλεόραση και το είπα στη γυναίκα μου.
«Όλο στα περασμένα γυρνάς», μου λέει. «Κακό σημάδι! Γερνάς!»
Λογάριασα τα χρόνια μου.
«Ο Μίκης», της λέω, «είναι πιο μεγάλος από μένα. Άρα θα θυμάται πιο πολλά…»


Ένα διήγημα του Χρ. Μηλιώνη: Εισαγωγή στο μάθημα των Γαλλικών.

Από το βιβλίο « Η Ζωσιμαία Σχολή» του Σπύρου Εργολάβου, Φιλόλογου, Καθηγητή επί σειρά ετών της Ζωσιμαίας Σχολής (1963-1968)

Τα γεγονότα του 1965

….Τον Απρίλιο του 1965 πραγματοποιήθηκε στην πόλη μας (Γιάννενα) συνέδριο της Νεολαίας Λαμπράκη. Στο συνέδριο αυτό προσήλθε και μίλησε ο αρχηγός της Νεολαίας – βουλευτής τότε της ΕΔΑ και παλιότερα, για λίγο, μαθητής της Ζωσιμαίας Σχολής- Μίκης Θεοδωράκης.
Αρκετοί μαθητές της Ζωσιμαίας πήραν μέρος στο συνέδριο αυτό, μερικοί μάλιστα τον υποδέχτηκαν προσφέροντας και σχετική ανθοδέσμη.
Το γεγονός αυτό δεν έμεινε χωρίς συνέπειες. Σε λίγες μέρες η εφημερίδα «Ακρόπολις» δημοσιοποιεί το περιστατικό με δύο πρωτοσέλιδες φωτογραφίες – αφιερωμένες «εις τον Πρωθυπουργό Γεώργιον Παπανδρέου» και με σχετικές λεζάντες στις οποίες επισημαίνονταν:
«Επί των ημερών της εξουσίας του επέπρωτο και αυτό να συμβή: Η μαθητιώσα νεολαία κινδυνεύει να καταστή ταυτόσημος με την κομμουνιστική νεολαία. Ο ίδιος ημπορεί να αρνήται – να αρνήται τα πάντα. Αλλά τα γεγονότα και ο φωτογραφικός φακός είναι πεισματάρικα»
Με βάση τις φωτογραφίες της εφημερίδας «Ακρόπολις» συνήλθε – ύστερα από σχετική εντολή- ο σύλλογος των καθηγητών της Ζωσιμαίας και απέβαλε τους μαθητές που εμφανίζονταν στη φωτογραφία….