Το φωτοτυπικό μηχάνημα είναι εποπτικό μέσο διδασκαλίας - μάθησης; Φύλλο εργασίας. Σημεία σε συμφωνία - αντίθεση φάσης.

Ως γνωστό η κιμωλία θεωρείται εποπτικό μέσο διδασκαλίας μάθησης, πόσο μάλλον ένα φωτοτυπικό μηχάνημα, που νομίζω δεν έχει αξιοποιηθεί αρκετά σαν πολύτιμο μέσο διδασκαλίας μάθησης, παρά μόνο για τις χιλιάδες σελίδες εγγράφων που έρχονται κάθε χρονιά στα Σχολεία, άντε και για τα διαγωνίσματα, και τις επιπλέον ασκήσεις , για να αποφεύγεται η εκφώνηση.
(Που τα παλιά καλά χρόνια, όταν τα έγγραφα τυπώνονταν στις γραφομηχανές και στους πολυγράφους γραφίτη ή οινοπνεύματος, όλοι πρόσεχαν να είναι λίγες οι σελίδες, η διατύπωση λιτή και ακριβόλογη, οι εργασίες στα Σχολεία τυπικές και επαναλαμβανόμενες κάθε χρονιά, σπάνιες έως ανύπαρκτες οι ξανα-κοινοποιήσεις στο σωστό. Πάντως ο χημικός γυμνασιάρχης Θ. Π. είχε ανακαλύψει από τότε -1979- την αξία του κάδου ανακύκλωσης)

Κοιτώντας το Σχολείο διαχρονικά, δεν λέει να ξεφύγει από την εικόνα του πίνακα του κρυφού σχολείου, όπου ο παπα-δάσκαλος έλεγε, οι μαθητές ακούνε, προσμένοντας να ξαστερώσει.

Μπορεί ένα φωτοτυπικό μηχάνημα να δράσει παράλληλα με τον πίνακα, με την διανομή δύο, τριών σελίδων (φωτοτυπίες) με τα βασικά σημεία του μαθήματος, με όσα σχεδόν θα γραφούν στον πίνακα κατά τη διάρκεια του μαθήματος – με κενά για την συμπλήρωση αποδείξεων, γραφικών παραστάσεων – με σχήματα, σύντομες εφαρμογές, ερωτήσεις αξιολόγησης.
Βέβαια η κάθε διδασκαλία είναι κάτι το ξεχωριστό, εξαρτάται από το επίπεδο της τάξης, τις ερωτήσεις που θα γίνουν και θα μας πάνε αλλού, αλλά λίγο – πολύ η πορεία μένει περίπου ίδια, και κάθε «καπετάνιος ή καπετάνισσα» πρέπει να κουμαντάρει το καράβι της τάξης στο λιμάνι των στόχων του μαθήματος.
Ενδεικτικά ένα φύλλο εργασίας για το μάθημα Θεωρίες για το Φως της Φυσικής Γ Λυκείου γενικής παιδείας
και για το μάθημα Εισαγωγή στα Μηχανικά κύματα -ΗΛΜ κύματα της ίδιας τάξης
Ας δούμε ένα παράδειγμα της «συνεργασίας» του συνδυασμού αίθουσας – φωτοτυπικού -πίνακα -(προβολέα όβερχεντ με την απάντηση έτοιμη σε διαφάνεια) και φυσικά του δάσκαλου - μαθητών.
Το σχήμα δείχνει τα στιγμιότυπα ενός εγκάρσιου κύματος τις χρονικές στιγμές t, t+T/4, t+T/2 . Το κύμα διαδίδεται προς τα δεξιά.


1)Ζητούμε να σχεδιασθούν οι ταχύτητες των σημείων 1,2,3 …37 που μετέχουν στη διάδοση του κύματος.
(Θα διαπιστώσουμε αν σχεδιάστηκαν οι ταχύτητες με κλίμακα – μέγιστες όταν τα κινητά περνούν από τη θέση ισορροπίας, ελαττούμενες προς τις ακραίες θέσεις των ταλαντώσεων, με τη σωστή φορά τους, και την αλληλουχία στην ταλάντωση κάθε σημείου)

2) Ποια σημεία ταλαντώνονται σε φάση;
(για δυο ή περισσότερα σημεία)
(έχουν ίδια «κινητική συμπεριφορά» κάθε χρονική στιγμή την ίδια απομάκρυνση και την ίδια ταχύτητα – ταυτόχρονα περνούν όλα από τη θέση ισορροπίας τους, ταυτόχρονα όλα φτάνουν στις ακραίες θέσεις τους)
(Ενδεικτικά είναι τα (2-14-26) (1-13-25-37) (7-19-31) Μπορείτε να βρείτε και άλλες ομάδες;)

3) Ποια σημεία ταλαντώνονται σε αντίθεση φάσης; (για δυο μόνο σημεία)
(κάθε χρονική στιγμή έχουν αντίθετες απομακρύνσεις και αντίθετες ταχύτητες, π.χ. περνούν ταυτόχρονα από τις θέσεις ισορροπίας τους αλλά με αντίθετες ταχύτητες, φθάνουν ταυτόχρονα στις διαμετρικά αντίθετες ακρινές θέσεις)
Να μερικές δυάδες σημείων που είναι σε αντίθεση φάσης: (7-13) (13-19) (7-25) όχι όμως το 7 με το 19.
Μπορείτε να βρείτε άλλες δυάδες σημείων σε αντίθεση φάσης;

4)Ποια σημεία κινούνται με ομόρροπες ταχύτητες;
(τα σημεία μεταξύ ενός όρους και της γειτονικής του κοιλάδος)






Το διπλανό σχήμα δείχνει τα στιγμιότυπα διάδοσης ενός κύματος τις χρονικές στιγμές 0, Τ/4, Τ/2, 3Τ/4, Τ.


Εντοπίστε τα λάθη που έκανε ο σχεδιαστής και δεν πρόσεξε ο φυσικός.