Μαθητές, γονείς, καθηγητές σε κρίση

Διπλές πανελλαδικές εξετάσεις στο δρόμο της απόγνωσης

Μαθητές, γονείς και καθηγητές περιγράφουν στην «Κ.Ε.» το δικό τους Γολγοθά, καταλήγοντας όλοι στο συμπέρασμα πως όποιος δεν έχει χρήματα, δεν μπορεί να παρέχει αλλά ούτε και να λάβει μόρφωση

Της ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ ΤΖΑΒΕΛΛΑ στην Ελευθεροτυπία

Διπλές Πανελλαδικές, ώρα μηδέν. Από τη μία πλευρά 15χρονοι μαθητές πηγαίνουν «στα τυφλά» στην πρεμιέρα των εξετάσεων του «Νέου Λυκείου», από την άλλη υποψήφιοι της Γ' Λυκείου ετοιμάζονται να δώσουν άνισο αγώνα. «Λεφτά για φροντιστήρια δεν υπάρχουν. Ο,τι κάνω, το κάνω μόνος μου», λέει ο 17χρονος Νίκος, από τον Αγιο Στέφανο.

«Τα παιδιά αισθάνονται πως είναι οικονομικό βάρος», παρατηρεί ο Γιώργος Καρακωνσταντάκης, φυσικός σε Συνεταιριστικό Φροντιστήριο. «Με το Νέο Λύκειο, ένα μεγάλο ποσοστό μαθητών αποκλείεται από την εκπαίδευση. Επιστρέφουμε στο 1970», τονίζει ο Χρήστος Χατζηχρήστος, μαθηματικός σε Λύκειο στα Πετράλωνα. «Την ύλη της Βιολογίας τη βγάλαμε σε δύομισι μήνες. Δεν υπήρχε καθηγητής», ισχυρίζεται ο 15χρονος Γιώργος. Τραγικοί ήρωες οι γονείς, έρχονται αντιμέτωποι με μια πικρή παραδοχή: «Οποιος δεν τα έχει, δεν μορφώνει τα παιδιά του».

Αδιόριστος καθηγητής Φυσικής, ο Γιώργος Καρακωνσταντάκης προτίμησε να διδάξει στο Συνεταιριστικό Φροντιστήριο Χαλανδρίου, το οποίο διοικείται από καθηγητές και γονείς μαθητών και κοστίζει κατά 50% φθηνότερα από ένα ακριβό ιδιωτικό φροντιστήριο. Ο ίδιος παραδίδει, εθελοντικά,  μαθήματα, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας "Μαζί με τους γονείς για τα παιδιά".

"Τα οικονομικά προβλήματα έχουν περάσει στα παιδιά, πολλά αισθάνονται πως είναι οικονομικό βάρος για τους γονείς και νιώθουν τύψεις". Σύμφωνα με τον ίδιο, «οι μαθητές δεν έχουν πια κίνητρο. Ενδιαφέρονται μόνο για σχολές που βρίσκονται κοντά στο σπίτι τους, ξέρουν ότι η σχολή θα τους οδηγήσει στην ανεργία. Αντί να τους απασχολεί το σχολείο, ζουν με το άγχος της επαγγελματικής τους αποκατάστασης από την πρώτη τάξη του Λυκείου», ισχυρίζεται ο ίδιος. Παρατήρησε φέτος ότι «μαθητές, που υπό άλλες συνθήκες με τίποτα δεν θα δήλωναν στρατιωτικές σχολές, οδηγούνται σε αυτή την επιλογή».

Αναφερόμενος στο Νέο Λύκειο, τονίζει ότι σε τεχνικό επίπεδο υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με την Τράπεζα Θεμάτων, η οποία δημιουργείται από φέτος για να τροφοδοτήσει με θέματα τις εξετάσεις της Α' Λυκείου. «Ενώ είχαν πει ότι θα είναι έτοιμη ένα μήνα πριν από τις εξετάσεις, δεν ήταν. Αργότερα είπαν για 10 μέρες πριν από τις εξετάσεις.

»Τελικά είπαν ότι θα ανακοινωθεί την επομένη των εκλογών», ισχυρίζεται ο ίδιος και σχολιάζοντας τις Πανελλαδικές της Α' Λυκείου υποστηρίζει ότι «υπάρχουν πολλά θέματα σε επίπεδο δικαιοσύνης και διαβλητότητας, αλλοιώνεται η σχέση καθηγητή-μαθητή και δεν υπάρχει ενιαίο κριτήριο. Τελικά δημιουργούν περισσότερους φραγμούς. Το σχολείο γεμίζει ανασφαλείς μαθητές, γίνεται ένα δούναι και λαβείν βαθμών και μετατρέπεται σε εξεταστικό κέντρο χωρίς αντικειμενικά κριτήρια».

  

«Σε ένα τμήμα, λαμβάνεις υπόψη τις οικονομικές και μορφωτικές ιδιαιτερότητες - αν πάει φροντιστήριο ο μαθητής ή όχι. Αυτή τη στιγμή με την αλλαγή που έχει γίνει, η Α' Λυκείου έγινε όπως η Γ' τάξη. Μια τάξη φροντιστηρίου», λέει ο Χρήστος Χατζηχρήστος, μαθηματικός σε Λύκειο στα Κάτω Πετράλωνα. «Στα Μαθηματικά, υπάρχει ένας συρφετός ανάμεικτος. Σου δίνουν ένα πακέτο, το οποίο πρέπει να καρφώσεις στα μυαλά των παιδιών.

»Δεν έχεις αυτονομία, ούτε μπορείς να εντάξεις τα παιδιά μετά το Γυμνάσιο σε μια καινούργια κατάσταση. Αυτό αλλάζει δραματικά το χαρακτήρα του σχολείου, εντείνει τον ανταγωνισμό ανάμεσα στα παιδιά. Ουσιαστικά εκχωρείται η κατάσταση στα φροντιστήρια και σε όσους μαθητές κάνουν φροντιστήρια», ισχυρίζεται ο κ. Χατζηχρήστος.

Οι μαθητές της πρώτης, λέει ο ίδιος, «αντέδρασαν φέτος, δεν ήθελαν τόση πίεση, είναι στο πικ της εφηβείας. Εμείς είδαμε ότι η δουλειά μας πήρε χαρακτηριστικά ετεροκαθορισμού. Είσαι σαν ένας καθηγητής φροντιστηρίου που μπαίνεις, έχεις ένα πακέτο έτοιμο που πρέπει να το βγάλεις. Μαζί με τις αξιολογήσεις και τις διαθεσιμότητες, υποβαθμίστηκε το σχολείο».

Τα μεγάλα θύματα του νέου εκπαιδευτικού συστήματος που εφαρμόζεται από φέτος, είναι, σύμφωνα με τον ίδιο, «η μερίδα των παιδιών που αν και δημοφιλή στο σχολείο, έχουν απομακρυνθεί και βρίσκονται στο μορφωτικό περιθώριο.

»Είναι παιδιά που δεν έχουν φιλοδοξία, είναι συνήθως και τα πιο επιθετικά και έκθετα στα κυκλώματα -από διακίνηση ναρκωτικών μέχρι στρατολόγηση από πυρήνες χουλιγκάνων ή ναζιστών. Είναι το εύφλεκτο υλικό που μπορεί να στρατολογηθεί. Αυτά τα παιδιά προσπαθούσαμε να τα εντάξουμε στη σχολική κοινότητα και να επιδράσουμε επάνω τους. Πλέον είναι από χέρι καμένα», λέει ο ίδιος και συνεχίζει: «Πρέπει να έχεις μέσο όρο 10 σε όλα τα μαθήματα, σε κανένα μάθημα να μην έχεις κάτω από 8. Αυτό είναι ένα μέσο απομάκρυνσης των παιδιών από το σχολείο.

»Σε πολλά σχολεία, ένα μεγάλο ποσοστό μαθητών αποκλείεται. Επιστρέφουμε στη δεκαετία του 1970. Κάθε τάξη έχει ένα ισχυρό φίλτρο πρόσβασης στην επόμενη. Στην πορεία οι οικογένειες που είναι οικονομικά ασθενείς θα προτιμήσουν άλλες λύσεις από τα τρία χρόνια εξετάσεων και φροντιστηρίων».

«Εχουμε τους βασικούς καθηγητές. Ελλείψεις υπάρχουν, φέτος δεν κάναμε καθόλου Θρησκευτικά, δεν υπάρχει καθηγητής Κοινωνιολογίας και ευτυχώς κανένα παιδί δεν δήλωσε οικονομικές σχολές, γιατί δεν μας έστειλαν οικονομολόγο στο νησί».

Η άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής καταλήγει σε ένα σχολείο των μικρών Κυκλάδων. «Σαφώς δεν πηγαίνω φροντιστήριο. Τι να το κάνω; Δεν μου χρειάζεται. Εδώ, έτσι κι αλλιώς, δεν υπάρχει φροντιστήριο», λέει ο Ηλίας, μαθητής της Γ' Λυκείου, στο Γυμνάσιο με λυκειακές τάξεις Δονούσας. Από τις πρώτες σχολές που θα δηλώσει στο μηχανογραφικό του θα είναι όπως λέει το Μαθηματικό Αθήνας.

«Το μάθημα στο σχολείο είναι καλύτερο κι από το φροντιστήριο. Είμαστε μόνο τρία παιδιά στην τάξη. Από τη μία πλευρά, αυτό είναι σίγουρα θετικό, γιατί έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Από την άλλη, πιεζόμαστε συνεχώς, γιατί δεν υπάρχει ανταγωνισμός και παρακινούμε τον εαυτό μας να προσπαθεί περισσότερο. Βγάλαμε γρήγορα την ύλη, πιο γρήγορα από τα σχολεία της Αθήνας, σχεδόν μαζί με τα φροντιστήρια».

 «Δεν το περίμενα όταν τέλειωσα το Γυμνάσιο, ότι θα είναι τόσο δύσκολα στο Λύκειο. Είναι πολύ δύσκολα για όλους μας. Πιο πολύ για μένα, γιατί δεν είμαι από τους καλύτερους μαθητές της τάξης», λέει ο Γιώργος Θεοφίλου.

Μαθητής της Α' Λυκείου ο ίδιος, προσγειώθηκε απότομα και χωρίς προειδοποίηση από την ανεμελιά του Γυμνασίου στο εξετασιοκεντρικό και εχθρικό Νέο Λύκειο. «Αν σε ένα μάθημα δεν βγάλω μέσο όρο 10, μένω στην ίδια τάξη. Κάνω φροντιστήριο, σχεδόν σε όλα τα μαθήματα, αλλά ποτέ δεν ξέρεις. Φοβάμαι τα μαθηματικά», λέει ο 15χρονος μαθητής. Ονειρεύεται να γίνει προγραμματιστής ηλεκτρονικών υπολογιστών, οι υψηλές απαιτήσεις των εξετάσεων, όμως, τον γεμίζουν ανασφάλεια.

«Οι γονείς μου με πιέζουν να διαβάσω. Πόσο να διαβάσω; Κάποια στιγμή νευριάζεις. Δυστυχώς μετράει ο συνολικός βαθμός του Λυκείου για να περάσεις στο πανεπιστήμιο. Ετσι θα είναι τα επόμενα χρόνια», λέει ο ίδιος. Από την ερχόμενη εβδομάδα, θα κληθεί να δώσει πανελλαδικές εξετάσεις σε 8 μαθήματα, ανάμεσα στα οποία και στο μάθημα της Βιολογίας.

«Μαθήματα Βιολογίας ξεκινήσαμε μετά το α' τετράμηνο, γιατί απουσίαζε η καθηγήτρια, λόγω κάποιου προβλήματος υγείας. Υστερα από 5 μήνες ήρθε άλλη καθηγήτρια. Βγάλαμε τη διδακτέα ύλη μέσα σε 2,5 μήνες. Τι να πρωτοδιαβάσεις;» αναρωτιέται ο νεαρός μαθητής. Σύμφωνα με τον ίδιο, «από το τμήμα μου, είμαστε πέντε άτομα που φοβόμαστε πως θα μείνουμε. Οι καθηγητές λένε ότι θα μας βοηθήσουν όσο μπορούν, ευτυχώς θα τα διορθώνουν οι ίδιοι».

Ο Νίκος ανήκει στο μικρό ποσοστό των μαθητών που φοιτούν σε ΕΠΑΛ και επέλεξαν να διαγωνιστούν στις Πανελλαδικές. Στην τάξη του, στο ΕΠΑΛ Κρυονερίου, «από τα 21 παιδιά, μόνο τέσσερις θα δώσουμε Πανελλαδικές», λέει ο ίδιος. Είναι ένας από τους χιλιάδες μαθητές της χώρας που δεν έχουν τη δυνατότητα να πάνε φροντιστήριο.

«Λεφτά για φροντιστήρια δεν υπάρχουν. Ο,τι κάνω, το κάνω μόνος μου», λέει ο 17χρονος μαθητής. «Οι γονείς μου βοηθάνε όσο μπορούν. Αν πάνε καλά οι δουλειές του πατέρα μου, κάνω κανένα ιδιαίτερο». Στόχος του το ΤΕΙ Ηλεκτρολογίας στην Αθήνα. «Αν δεν περάσω στην Αθήνα, θα ζητήσω μετεγραφή. Λόγω του χαμηλού εισοδήματος της οικογένειάς μου, ελπίζω πως θα μου τη δώσουν. Αν δεν μου τη δώσουν, τελειώνουν όλα εκεί.

»Δεν γίνεται να φύγω εκτός Αθηνών». Το παράπονό του είναι ότι συχνά «μέσα στην τάξη γίνονται διαχωρισμοί από κάποιους καθηγητές. Αν δεν πας φροντιστήριο, ο καθηγητής δεν ασχολείται μαζί σου. Σου το λέει έξω από τα δόντια: "Χωρίς φροντιστήριο δεν θα περάσεις". Αντί να ασχοληθεί μαζί σου και να σου λύσει τις απορίες, ενδιαφέρεται μόνο για τον καλύτερο μαθητή».

  

Παρόλο που ο Ευάγγελος Κόκκινος, τελειόφοιτος της Γ' Λυκείου στο Πικέρμι, είχε θέσει στόχο από νωρίς τη Νομική και ενώ ήταν πάντα συνεπής μαθητής και μεθοδικός στη μελέτη, φέτος πιέστηκε και αγχώθηκε πολύ.

«Είναι πιεστικό το πρόγραμμα και προκαλεί άγχος. Κάνω φροντιστήριο σε όλα τα μαθήματα της κατεύθυνσης, 3-4 ώρες, σχεδόν κάθε μέρα. Στη θεωρητική κατεύθυνση, απαιτείται αποστήθιση πολλών μαθημάτων και ο χρόνος είναι περιορισμένος. Πρέπει να έχεις μεγάλη θέληση για να τα βγάλεις πέρα», λέει ο ίδιος.

Συνυποψήφιά του στις φετινές Πανελλαδικές, η Δήμητρα Αναγνωστοπούλου από το 1ο Λύκειο Αγίας Παρασκευής. «Εχω πιεστεί φέτος. Εχω νεύρα και άγχος όσο πλησιάζουν οι εξετάσεις. Κάνω φροντιστήριο στα μαθήματα κατεύθυνσης και ιδιαίτερα στην Εκθεση.

»Με τρομάζει ότι τα θέματα κάθε χρονιά δυσκολεύουν», αναφέρει. Επέλεξε τη θεωρητική κατεύθυνση και στόχος της είναι το τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας. «Ξέρω ότι είναι δύσκολη η επαγγελματική αποκατάσταση αλλά μου αρέσουν πολύ τα Αρχαία. Δεδομένου ότι διδάσκονται και στο εξωτερικό, σε πολλά πανεπιστήμια, σκέφτομαι ότι θα μπορούσε αυτή να είναι μια πιθανή λύση αν δεν βρω δουλειά στην Ελλάδα».

Σύμφωνα με την ίδια, το μήνα των Πανελλαδικών «οι περισσότεροι έρχονται στο σχολείο για να ξεσκάσουν από το διάβασμα. Παρόλο που οι καθηγήτριες που έχουμε στην κατεύθυνση είναι εξαιρετικές, τα παιδιά δεν έρχονται ή απλώς έρχονται για εκτόνωση, επειδή τα έχουν ήδη διδαχτεί στο φροντιστήριο».

Γονείς

«Το Περιστέρι είναι μια εργατική περιοχή, με μεγάλο ποσοστό ανεργίας. Γνώρισα πολλούς γονείς άνεργους, που δεν έχουν χρήματα για φροντιστήρια. Μιλάμε για ένα εκπαιδευτικό σύστημα που κάνει διακρίσεις», λέει ο Σωτήρης Λαβδαίος, πρόεδρος της Ενωσης Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων Περιστερίου.

Πατέρας ενός τελειόφοιτου μαθητή στη Γ' Λυκείου, υπολογίζει ότι «το κόστος είναι περίπου 7.000 ευρώ το χρόνο». «Η μίζερη κατάσταση που ζούμε, έχει φορτώσει τα παιδιά με ένα επιπρόσθετο άγχος: να περάσουν στον τόπο κατοικίας τους». «Φέτος δεν είχα, για να κάνει ο γιος μου ιδιαίτερα.

»Τον έστειλα σε ανοιχτό φροντιστήριο με 350 ευρώ το μήνα», λέει η Σοφία Καραγιώργου, μητέρα δύο παιδιών από τα Τρίκαλα. «Εδώ τα φροντιστήρια ξεκινούν από το Γυμνάσιο. Για την κόρη μου έδινα πέρσι 1.200 ευρώ το μήνα. Εάν δεν τα δώσεις, δεν υπάρχει προκοπή», ισχυρίζεται. Δουλεύει ως αισθητικός, «15 ώρες την ημέρα, σκυμμένη, για μανικιούρ, πεντικιούρ», προκειμένου να πληρώνει τα έξτρα μαθήματα των παιδιών. «Ευτυχώς η κόρη τελείωσε. Τώρα σειρά παίρνει ο γιος. Πάλι καλά που δεν μας πρόλαβε το νέο σύστημα!»

Οι φήμες στη γειτονιά της οργιάζουν. «Κάποιοι λένε ότι θα δίνουν φακελάκια στους καθηγητές, άλλοι ότι θα πάρουν τους καθηγητές του σχολείου για ιδιαίτερα στο σπίτι. Οποιος δεν τα έχει δεν μορφώνει τα παιδιά του, εκτός αν είναι παιδιά με εξαιρετικές ικανότητες».