Ο καθηγητής Δημήτριος Χόνδρος, ο αγνός και αισθηματίας άνθρωπος, ο σοφός και βαθυστόχαστος επιστήμων

Εξιστορεί ο χημικός Ιωάννης Κανδήλης στο βιβλίο του «Οι θεμελιωταί των Φυσικών Επιστημών στην Νεώτερη Ελλάδα»

Ο Δημήτριος Χόνδρος γεννήθηκε στις Σέρρες το 1882. Στην πόλη αυτή, κάτω από τον τουρκικό ζυγό και κάτω από την φοβερή απειλή και τις ωμότητες των Βούλγαρων κομιτατζήδων έζησε τα πρώτα παιδικά του χρόνια.

Οι γονείς του ήταν άνθρωποι ανώτερης πνευματικότητας και μόρφωσης για την εποχή τους. Ο πατέρας του, Κωνσταντίνος, έμπορος το επάγγελμα, ήταν πρόξενος της Ιταλίας στις Σέρρες και είχε ζήσει προηγουμένως στη Ρωσία και στη Σερβία.

Η μητέρα του, το γένος Εμμ. Θεοδωρίδη, ήταν κι’ εκείνη πολύ μορφωμένη. Και οι δύο είχαν ανώτερες γνώσεις μουσικής. Εκείνος έπαιζε φλάουτο, κι’ εκείνη πιάνο.

Συμπλήρωσε τη βασική του εκπαίδευση στη Θεσσαλονίκη (1893-1899)

Αφού τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές του, ήλθε στην ελεύθερη Ελλάδα το 1901 και γράφτηκε φοιτητής στη Φυσικομαθηματική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η αγάπη του για μάθηση και οι πλούσιες γνώσεις του, που από μαθητής είχε αποκτήσει, του εξασφάλισαν γενικότερη εκτίμηση και υποστήριξη, ώστε να συνεχίσει ανώτερες πανεπιστημιακές σπουδές, με την οικονομική ενίσχυση του κληροδοτήματος του βαρόνου Κωνσταντίνου Μπέλλιου.

Το 1905 παίρνει το διδακτορικό του δίπλωμα με την εργασία του «περί ηλεκτρικής αγωγιμότητας διαλυμάτων νιτρικού μολύβδου εν μίγματι ύδατος και οινοπνεύματος»

Μετά το 1905 συμπληρώνει τις σπουδές του, πάλι με τη βοήθεια του Βελλιείου κληροδοτήματος αρχικά στο Πανεπιστήμιο του Γκέτιγκεν και κατόπιν του Μονάχου.

Του Πανεπιστημίου αυτού ανακηρύσσεται διδάκτωρ της φιλοσοφίας κατά το 1909. Στη Γερμανία, κατά τα τελευταία αυτά χρόνια, εργάζεται κοντά στο διάσημο καθηγητή Sommerfeld, ο οποίος δείχνει ιδιαίτερη εκτίμηση και αγάπη για το σπουδαστή Χόνδρο. Το ενδιαφέρον του  Sommerfeld   εξελίσσεται γρήγορα σε φιλία και συνεργασία.

Γυρίζοντας στην Ελλάδα αρχίζει τη σταδιοδρομία του από τη Χημεία, υπηρετώντας σαν υποεπιμελητής στο Εργαστήριο Χημείας, υπό τον καθηγητή Αναστάσιο Χρηστομάνο (1909-1912). Στις 24 Ιανουαρίου 1912 προτείνεται από την τριμελή Επιτροπή εκ των καθηγητών Καραθεοδωρή και Σκούφου και του χημικού Αραπίδη και διορίζεται Τακτικός Καθηγητής της Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Το 1912, την μεθεπομένη της ορκωμοσίας ως καθηγητή, παντρεύεται την Ανθή Δαμάσκου.

Ο Χόνδρος είχε πάμπολλα ενδιαφέροντα. Τον συγκινούσε η ποίηση, η ζωγραφική, η λογοτεχνία, η αρχιτεκτονική.

Με εξαιρετική επίδοση στις ξένες γλώσσες μιλούσε άπταιστα όλες τις κύριες ευρωπαϊκές και ακόμα τις σκανδιναβικές και τις σλαβικές της βαλκανικής χερσονήσου. Γνώριζε τέλεια την τουρκική, και μάλιστα την γνήσια καθαρή φιλολογική, όπως δεν την ξέρουν οι τωρινοί Τούρκοι. Και κοντά στην τουρκική και τις άλλες συγγενείς μ’ αυτή, της αραβικής οικογενείας.

Μία άλλη ωραία αλλά και επικίνδυνη απασχόληση του Χόνδρου ήταν η αεροπορία, για την οποία διέθετε πολύ χρόνο μελετώντας τις μηχανές της και ασχολούμενος με το ανθρώπινο υλικό της. Από τους πρώτους ανεμοπόρους προπαγάνδιζε για το επικίνδυνο αυτό σπορ, και από τους πρώτους αεροπόρους, οδηγούσε με σιγουριά τα πρωτόγονα εκείνα αεροπλάνα της εποχής.

  

Το Δεκέμβρη του 1944, κάτοικος από καιρό του Ψυχικού (ΕΛΑΣ τοκρατούμενο)

βρέθηκε εκεί αποκλεισμένος και κινδύνευαν, αυτός και η οικογένεια του να πεθάνουν της πείνας. Ακόμα σαν μαρκαρισμένος αντικομουνιστής φοβόταν και για τη ζωή του. Αποφάσισε, λοιπόν, όταν τα πράγματα χειροτέρεψαν, να κάνει ηρωική έξοδο και να κατέβη δοκιμαστικά μέχρι την ελεύθερη περιοχή.

Φόρεσε παλιόρουχα και παλιοπάπουτσα και αξύριστος όπως ήταν από ημέρες, αγνώριστος στα χάλια του, μ’ ένα δισάκι στον ώμο, ξεκίνησε πεζοπορώντας και σιγοτραγουδώντας τα τραγούδια του ΕΛΑΣ.

Με χαιρετισμούς εγκάρδιους προς τους συντρόφους που συναντούσε στο δρόμο, έφθασε ανενόχλητος σαν γνήσιος κι’ αυτός ελασίτης μέχρι την Αθήνα και φιλοξενήθηκε για δυο βραδιές στο σπίτι της οδού Ζαΐμη 27 της κυρίας Κατίνας Στάθη (κατόπιν κυρίας Μιχ. Αναστασιάδη)

Βγαίνοντας το απόγευμα της μεθεπομένης για ένα μικρό περίπατο όπως είπε, - στην πραγματικότητα για να επισκεφθεί ένα συγγενικό του σπίτι στην οδό Οικονόμου- τον συνέλαβαν όμηρο.

Απέναντι από το σπίτι αυτό, βρισκόταν ένα μυστικό φυλάκιο του ΕΛΑΣ με αρκετούς νεαρούς. Ένας απ’ αυτούς, φοιτητής, τον γνώρισε και φρόντισε να τον συλλάβουν. Κι’ ήταν ακριβώς εκείνος, που χάρη στη μεσολάβηση του, λίγους μήνες πριν, είχε σωθεί από τα νύχια των Γερμανών.

Ο Χόνδρος μετά τη σύλληψή του, οδηγήθηκε στο Περιστέρι, κι’ από εκεί μαζί με όλη την τραγική πολυάριθμη ομάδα των ομήρων του ΕΛΑΣ , μέχρι τα Κρώρα.

Όταν ακόμα γεμάτος ακμή και δράση έφυγε από την ενεργό καθηγεσία (1952) και βρέθηκε ομότιμος, συνταξιούχος πια του Πανεπιστημίου, δεν περιόρισε καθόλου τις απασχολήσεις του.

Πάντα αεικίνητος και ακαταπόνητος, νεανικός σχεδόν στην υγεία, ασχολήθηκε για πολλά χρόνια με πολλά ενδιαφέροντα

Και μεταξύ αυτών περισσότερο τον απασχόλησε το Βασιλικό ίδρυμα, όπου τον τοποθέτησε ο φίλος του βασιλιάς Παύλος και στο οποίο, από την ίδρυση του, του ανέθεσε ηγετική θέση. Ήταν ο καταλληλότερος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση και αφιερώθηκε ολόψυχα στην ανάδειξή του, προσφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες.

Ο Καραμανλής, συμπατριώτης του και μεγάλος θαυμαστής του, σε μια πρώτες εκλογές για την διεκδίκηση της Πρωθυπουργίας, τον έπεισε να βάλει υποψηφιότητα για βουλευτής Αθηνών, με την ΕΡΕ.

Ο Χόνδρος προεκλογικά ήταν ενθουσιασμένος γι’ αυτή την απόπειρά του, και περισσότερο ενθουσιασμένοι οι μαθητές του που άρχισαν να τρέχουν στο κυνήγι των σταυρών. Και όμως ο Χόνδρος δεν εξελέγη, ήρθε από τους τελευταίους με περίπου χίλιους ψήφους.