Από το βιβλίο «Ο καιρός και τα μυστικά του» - μια εκλαϊκευμένη ερμηνεία-
του Γιώργου Μελανίτη (Βιβλιοπωλείο της Εστίας Αθήνα 2005)
(Ο Γιώργος Μελανίτης – όπως αναφέρεται στο εξώφυλλο του βιβλίου – γεννήθηκε στην Αθήνα από μητέρα Ναξιώτισσα και πατέρα Παριανό. Πτυχιούχος Ραδιοηλεκτρολόγος Υπομηχανικός, Φυσικός του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και της Μεταπτυχιακής Σχολής Μετεωρολόγων της ΕΜΥ, άρχισε από το 1971 να εργάζεται ως μετεωρολόγος στην ΕΜΥ, ενώ από το 1982 έως το 2000 παρουσίαζε παράλληλα το δελτίο καιρού της ΕΜΥ από την κρατική τηλεόραση)
Στην μυθολογία αναφέρεται ότι η Αλκυόνη ήταν μια ωραία νέα που κάποτε έδειξε ασέβεια στον Δία. Μετά από αυτό το συμβάν ο Δίας εξοργίστηκε και την τιμώρησε. Τη μεταμόρφωσε σε θαλάσσιο πουλί (την αλκυόνη) και την καταδίκασε να γεννά τα αυγά της το Γενάρη στην καρδιά του χειμώνα, με το κρύο και τους δυνατούς ανέμους.
Έτσι τα αυγά της αλλά και οι νεοσσοί είχαν σοβαρότατες απώλειες από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, αφού οι φωλιές τους, βρίσκονταν στα βράχια, κοντά στις ακτές.
Τότε η Αλκυόνη, απελπισμένη, παρακαλούσε νύχτα μέρα το Δία να δείξει επιείκεια. Τελικά ο Δίας τη λυπήθηκε και της χάρισε στην καρδιά του χειμώνα, δύο περίπου εβδομάδες καλοκαιρίας, με ηλιοφάνεια, ασθενείς ανέμους και καλές θερμοκρασίες.
Αυτές οι συνεχείς ημέρες καλοκαιρίας ονομάζονται αλκυονίδες ημέρες.
Στη Μετεωρολογία, αλκυονίδες μέρες ορίζονται το χρονικό διάστημα 4 έως 15 συνεχών ημερών στην καρδιά του χειμώνα, από 15 Δεκεμβρίου έως αρχές Φεβρουαρίου, αλλά κυρίως μέσα στο Γενάρη, όταν ο καιρός είναι καλός και επικρατούν οι ακόλουθες συνθήκες:
α) Επικρατεί αίθριος καιρός, άρα οι ημέρες είναι ηλιόλουστες.
β) Οι άνεμοι είναι ασθενείς μεταβλητοί ή επικρατεί άπνοια.
γ) Οι θερμοκρασίες είναι σχετικά καλές (η ελάχιστη τα ξημερώματα είναι μεγαλύτερη από 4 βαθμούς Κελσίου και η μέγιστη περίπου στις 3 το μεσημέρι πάνω από 14 βαθμούς Κελσίου)
Για να επικρατήσει αυτό το διάστημα καλοκαιρίας θα πρέπει η χώρα μας να καλύπτεται από ομαλό βαρομετρικό πεδίο υψηλών πιέσεων, δηλαδή από αντικυκλώνα, που έχει σαν αποτέλεσμα την ηλιοφάνεια, τους ασθενείς ανέμους και την αύξηση της θερμοκρασίας.
του Γιώργου Μελανίτη (Βιβλιοπωλείο της Εστίας Αθήνα 2005)
(Ο Γιώργος Μελανίτης – όπως αναφέρεται στο εξώφυλλο του βιβλίου – γεννήθηκε στην Αθήνα από μητέρα Ναξιώτισσα και πατέρα Παριανό. Πτυχιούχος Ραδιοηλεκτρολόγος Υπομηχανικός, Φυσικός του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και της Μεταπτυχιακής Σχολής Μετεωρολόγων της ΕΜΥ, άρχισε από το 1971 να εργάζεται ως μετεωρολόγος στην ΕΜΥ, ενώ από το 1982 έως το 2000 παρουσίαζε παράλληλα το δελτίο καιρού της ΕΜΥ από την κρατική τηλεόραση)
Στην μυθολογία αναφέρεται ότι η Αλκυόνη ήταν μια ωραία νέα που κάποτε έδειξε ασέβεια στον Δία. Μετά από αυτό το συμβάν ο Δίας εξοργίστηκε και την τιμώρησε. Τη μεταμόρφωσε σε θαλάσσιο πουλί (την αλκυόνη) και την καταδίκασε να γεννά τα αυγά της το Γενάρη στην καρδιά του χειμώνα, με το κρύο και τους δυνατούς ανέμους.
Έτσι τα αυγά της αλλά και οι νεοσσοί είχαν σοβαρότατες απώλειες από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες, αφού οι φωλιές τους, βρίσκονταν στα βράχια, κοντά στις ακτές.
Τότε η Αλκυόνη, απελπισμένη, παρακαλούσε νύχτα μέρα το Δία να δείξει επιείκεια. Τελικά ο Δίας τη λυπήθηκε και της χάρισε στην καρδιά του χειμώνα, δύο περίπου εβδομάδες καλοκαιρίας, με ηλιοφάνεια, ασθενείς ανέμους και καλές θερμοκρασίες.
Αυτές οι συνεχείς ημέρες καλοκαιρίας ονομάζονται αλκυονίδες ημέρες.
Στη Μετεωρολογία, αλκυονίδες μέρες ορίζονται το χρονικό διάστημα 4 έως 15 συνεχών ημερών στην καρδιά του χειμώνα, από 15 Δεκεμβρίου έως αρχές Φεβρουαρίου, αλλά κυρίως μέσα στο Γενάρη, όταν ο καιρός είναι καλός και επικρατούν οι ακόλουθες συνθήκες:
α) Επικρατεί αίθριος καιρός, άρα οι ημέρες είναι ηλιόλουστες.
β) Οι άνεμοι είναι ασθενείς μεταβλητοί ή επικρατεί άπνοια.
γ) Οι θερμοκρασίες είναι σχετικά καλές (η ελάχιστη τα ξημερώματα είναι μεγαλύτερη από 4 βαθμούς Κελσίου και η μέγιστη περίπου στις 3 το μεσημέρι πάνω από 14 βαθμούς Κελσίου)
Για να επικρατήσει αυτό το διάστημα καλοκαιρίας θα πρέπει η χώρα μας να καλύπτεται από ομαλό βαρομετρικό πεδίο υψηλών πιέσεων, δηλαδή από αντικυκλώνα, που έχει σαν αποτέλεσμα την ηλιοφάνεια, τους ασθενείς ανέμους και την αύξηση της θερμοκρασίας.
Αντικυκλώνες πεδία υψηλών βαρομετρικών πιέσεων (high ή antikyclon)
Είναι η περίπτωση που σε
μια μεγάλη περιοχή, π.χ. στα Βαλκάνια ή στην Κεντρική Ευρώπη, λόγω κάποιων μετεωρολογικών διαδικασιών στην ανώτερη ατμόσφαιρα ο αέρας από ψηλά αρχίζει να κατέρχεται προς την επιφάνεια με ασθενείς καθοδικές κινήσεις.
Επειδή ο αέρας χαμηλά συμπιέζεται, η θερμοκρασία του ανεβαίνει με αποτέλεσμα να μην μπορεί να γίνει υγροποίηση των υδρατμών, άρα και νέφωση. Έτσι, ο ουρανός είναι αίθριος με ηλιοφάνεια. Συνήθως νωρίς το πρωί εμφανίζεται ομίχλη.
Ο αέρας στο έδαφος γύρω από το κέντρο του αντικυκλώνα στρέφεται σύμφωνα με τη φορά της κίνησης των δεικτών του ρολογιού (δε
ξιόστροφα).
Ο άνεμος επιφανειακά είναι ασθενής, σε αντίθεση με τον άνεμο στο βαρομετρικό χαμηλό. Η έκταση που καλύπτει ο αντικυκλώνας είναι πολύ μεγαλύτερη από την περιοχή που καλύπτει ένας κυκλώνας.
Στην περιοχή του αντικυκλώνα, κυρίως την άνοιξη, το χειμώνα και το φθινόπωρο δημιουργούνται τις πρωινές ώρες ομίχλες, πράγμα που δεν συμβαίνει στην περιοχή ενός βαρομετρικού χαμηλού.
Είναι η περίπτωση που σε
μια μεγάλη περιοχή, π.χ. στα Βαλκάνια ή στην Κεντρική Ευρώπη, λόγω κάποιων μετεωρολογικών διαδικασιών στην ανώτερη ατμόσφαιρα ο αέρας από ψηλά αρχίζει να κατέρχεται προς την επιφάνεια με ασθενείς καθοδικές κινήσεις.Επειδή ο αέρας χαμηλά συμπιέζεται, η θερμοκρασία του ανεβαίνει με αποτέλεσμα να μην μπορεί να γίνει υγροποίηση των υδρατμών, άρα και νέφωση. Έτσι, ο ουρανός είναι αίθριος με ηλιοφάνεια. Συνήθως νωρίς το πρωί εμφανίζεται ομίχλη.
Ο αέρας στο έδαφος γύρω από το κέντρο του αντικυκλώνα στρέφεται σύμφωνα με τη φορά της κίνησης των δεικτών του ρολογιού (δε
ξιόστροφα).Ο άνεμος επιφανειακά είναι ασθενής, σε αντίθεση με τον άνεμο στο βαρομετρικό χαμηλό. Η έκταση που καλύπτει ο αντικυκλώνας είναι πολύ μεγαλύτερη από την περιοχή που καλύπτει ένας κυκλώνας.
Στην περιοχή του αντικυκλώνα, κυρίως την άνοιξη, το χειμώνα και το φθινόπωρο δημιουργούνται τις πρωινές ώρες ομίχλες, πράγμα που δεν συμβαίνει στην περιοχή ενός βαρομετρικού χαμηλού.
